บทความสุขภาพ, สุขภาพดวงตา
จุดดำลอยไปมา อาจไม่ใช่เรื่องเล็ก! เข้าใจวุ้นตาเสื่อมก่อนเกิดปัญหา
วุ้นตาเสื่อม
วุ้นตาเสื่อม (Vitreous Degeneration) เป็นภาวะที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของวุ้นตา ซึ่งเป็นเนื้อเยื่อโปร่งใสที่เติมเต็มช่องว่างระหว่างเลนส์ตาและจอประสาทตา
ไม่สามารถรักษาให้กลับมาเป็นปกติได้ 100% แต่สามารถบรรเทาอาการและชะลอการเสื่อมได้
วุ้นตาทำหน้าที่ช่วยคงรูปร่างของลูกตาและส่งผ่านแสงไปยังจอประสาทตา เมื่ออายุมากขึ้นหรือมีปัจจัยเสี่ยงบางประการ วุ้นตาอาจเสื่อมสภาพ ทำให้เกิดปัญหาทางการมองเห็นได้
อาการของวุ้นตาเสื่อม
การเปลี่ยนแปลงทางกายภาพและชีวเคมี ทำให้สูญเสียความยืดหยุ่นและเกิดการแยกตัวจากจอประสาทตา กระบวนการนี้ส่งผลให้เกิดอาการต่าง ๆ เช่น การเห็นจุดดำลอยไปมา (floaters) หรือแสงฟ้าแลบ (flashes) ซึ่งอาจเป็นสัญญาณของการฉีกขาดของจอตา
สาเหตุของวุ้นตาเสื่อม
ปัจจัยที่ส่งผลให้เกิดวุ้นตาเสื่อม ได้แก่:
- อายุที่เพิ่มขึ้น: พบมากในผู้ที่มีอายุ 50 ปีขึ้นไป โดยเฉพาะในผู้สูงอายุที่มีอายุมากกว่า 70 ปี
- สายตาสั้นมาก: ผู้ที่มีสายตาสั้น มีโอกาสเกิดวุ้นตาเสื่อมเร็วกว่าปกติ
- การใช้สายตาอย่างหนัก: การจ้องหน้าจอคอมพิวเตอร์ โทรศัพท์มือถือ หรือแท็บเล็ตเป็นเวลานานทำให้เกิดความเมื่อยล้าของกล้ามเนื้อตา
- โรคประจำตัว: เช่น โรคเบาหวานซึ่งทำให้เกิดภาวะเบาหวานขึ้นจอตา (Diabetic Retinopathy)
- อุบัติเหตุและการผ่าตัดตา: การกระแทกที่ดวงตาหรือการผ่าตัดต้อกระจกสามารถกระตุ้นให้วุ้นตาเสื่อมเร็วขึ้น
การดูแลและป้องกันวุ้นตาเสื่อม
- หลีกเลี่ยงการใช้สายตานานเกินไป: ใช้กฎ 20-20-20 (พักสายตาทุก 20 นาที มองไกล 20 ฟุต นาน 20 วินาที)
- รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ กลุ่มสารต้านอนุมูลอิสระ เช่น ลูทีน ซีแซนทีน, สารสกัดบิลเบอร์รี่, ไลโคปีน, แอสตาแซนธิน, สารสกัดโกจิเบอร์รี่,สารสกัดมากิเบอร์รี่, แร่ธาตุซิงค์, แร่ธาตุคอปเปอร์ ,โอเมก้า3 ที่มี DHA สูง ช่วยชะลอการเสื่อมของวุ้นตา
- ออกกำลังกายสม่ำเสมอ: ช่วยควบคุมน้ำหนักและลดความเสี่ยงของโรคที่เกี่ยวข้องกับวุ้นตา
- ตรวจตาเป็นประจำ: โดยเฉพาะผู้ที่มีอายุ 40 ปีขึ้นไปควรตรวจสุขภาพตาทุกปี
- ติดตามอาการ: หากอาการไม่รุนแรง อาจไม่จำเป็นต้องรักษา แต่ต้องเฝ้าระวังภาวะแทรกซ้อน
- การรักษาด้วยเลเซอร์ (Laser Vitreolysis): ใช้เลเซอร์เพื่อสลายจุดดำลอยไปมา ซึ่งได้ผลดีในผู้ป่วยส่วนใหญ่
- การผ่าตัดวุ้นตา (Vitrectomy): ใช้ในกรณีที่วุ้นตาขุ่นมากหรือมีภาวะเลือดออกในวุ้นตา ซึ่งอาจทำให้สูญเสียการมองเห็นหากไม่ได้รับการรักษา
- การรักษาจอตาฉีกขาด: ใช้เลเซอร์หรือ Cryotherapy เพื่อปิดรอยขาดและป้องกันจอประสาทตาหลุดลอก
วุ้นตาเสื่อมเป็นภาวะที่เกิดขึ้นตามอายุและปัจจัยเสี่ยงอื่น ๆ ซึ่งอาจส่งผลต่อคุณภาพการมองเห็น แม้ว่าในบางกรณีจะไม่เป็นอันตรายร้ายแรง แต่หากมีภาวะแทรกซ้อน เช่น จอตาฉีกขาดหรือจอประสาทตาหลุดลอก อาจทำให้สูญเสียการมองเห็นได้ ดังนั้นการป้องกันและการตรวจสุขภาพดวงตาเป็นประจำจึงมีความสำคัญเป็นอย่างยิ่ง
References (เอกสารอ้างอิง)
1.กิตติศักดิ์ กุลวิชิต. (2557). ภาวะน้ำวุ้นตาเสื่อม. กรุงเทพฯ: พิมพ์ดี.
2. ปาณิสรา ส่งวัฒนายุทธ. (2563). บทบาทพยาบาลในการดูแลผู้ป่วยจอประสาทตาลอก. วารสารวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี อุตรดิตถ์, 12(2), 189-201.
3.Agata, P., et al. (2020). Antioxidants in the retina and vitreous-current state of knowledge. Ophthalmol Journal, 5, 81–86.
ผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวข้อง
